تاثیر خواب بر جسم و روان

سلام دوستان من مسافر این دنیا و همسفر شما هستم

خواب خوب و به موقع بسیار اهمیت دارد و باید بدانیم که در چه ساعتی از شب بخوابیم و در چه ساعتی بیدار شویم. قبلاً هم گفتیم برای داشتن بدنی سالم و سرحال، باید خورشید درون را با خورشید عالم هستی تنظیم کنیم. شاید فکر کنیم خواب که چیز مهمی نیست و زیاد به آن اهمیت ندهیم، این در حالی است که داشتن تنها یک شب خواب راحت، آرزوی بسیاری از مبتلایان به بیماری اینسومنیا (insomnia) و یا همان بیخوابی است، خیلی از ما به دلایل متفاوت همواره تلاش میکنیم تا کمتر بخوابیم. شاید به این خاطر که میخواهیم به همه کارهای روزمره‌مان تمام و کمال برسیم. غافل از اینکه بیخوابی چه تاثیرات منفی بر عملکرد جسمی و ذهنی ما دارد.

خواب و سلامت جسمی

متاسفانه کمبود خواب امری شایع است و دست کم تاحدی علت بروز بسیاری از امراض که امروزه رایج‌اند شناخته میشود. در اولویت قرار دادن خواب همیشه آسان نیست اما به افراد (چه در سطح فردی و چه در سطح اجتماعی) کمک میکند سلامت خود را تقویت کنند و هزینه‌ دریافت خدمات بهداشتی را به صورت بالقوه کاهش دهند. حتما شما هم افرادی را دیدید که پس از داشتن خواب شبانه کافی و سالم، چه قدر از نظر ذهنی و جسمی احساس بهتری دارند پس در نتیجه، از تاثیر خواب بر سلامتی نباید غافل شد. یکی از مزایای فاحش تاثیر خواب بر سلامتی، افزایش انرژی مغز و بدن است اما باید بگوییم که این موضوع به همین جا ختم نمیشود، بلکه خواب سبب ترمیم این دو ناحیه نیز میشود. خواب آسیب هایی که در طول روز به کل بدن شما وارد میشود را درمان میکند و همچنین سبب تقویت سیستم های کلیدی که در مبارزه با بیماری، بهبود سلامتی و ظاهر و باطن سالم به بدن کمک میکنند، میشود.

سیستم ایمنی بدن با خواب کافی تقویت خواهد شد

همه ما میدانیم که برای عملکرد طبیعی بدن، خواب کافی امری ضروری است. مطالعات زیادی نشان داده اند که داشتن خواب کافی، سیستم ایمنی بدن را تقویت میکند. در حقیقت این مطالعات پاسخ ضعیف برخی افراد دچار اختلال خواب و کم خوابی را به واکسن های درمانی آنفلوانزا و هپاتیت نشان داده اند و این نشان دهنده تضعیف سیستم ایمنی بدن در اثر کم خوابی است. اینکه از افراد بیمار خواسته میشود به‌ اندازه کافی استراحت کنند، بی دلیل نیست، شواهد نشان میدهد خواب در مبارزه با عوامل بیماری‌زا به بدن کمک میکند و باعث تقویت ایمنی بدن میشود. سیستم ایمنی هنگام خواب سیتوکین تولید میکند. این پروتئین در مبارزه و دفع عفونت سهم دارد. اگر خواب مختل شود و یا ناکافی باشد، واکنش ایمنی کاهش پیدا میکند و بدن بیشتر مستعد بیماری است یا دوره‌ی نقاهت فردی که کم خوابی دارد بیشتر طول میکشد. اگرچه هیچ میزان از خواب باعث عمر جاودانه نخواهد شد، اما شواهد نشان میدهد خواب برای سلامت بهتر و شاید طول عمر بیشتر ضروری است. کمبود خواب منجر به مقاومت کمتر در برابر بیماری، مشکلات قلب و عروق، زوال عقل و افزایش خطر مرگ تصادفی میشود. در مقابل، میانگین 7 تا 9 ساعت خواب شبانه خطر مرگ در اثر عوامل مختلف را کاهش میدهد.

تاثیرات مثبت و قدرتمند خواب

اکثر افراد به خوبی میدانند بعد از خواب شبانه‌ کافی چقدر از نظر ذهنی و جسمی احساس بهتری خواهند داشت. اما تاثیر خواب خوب تنها به افزایش انرژی مغز و بدن محدود نمیشود بلکه در سطح سلولی به ترمیم این دو میپردازد، آسیب‌هایی را که در طول روز به بدن وارد میشود برطرف میسازد و سیستم‌های کلیدی را که در مبارزه با بیماری، بهبود سلامتی و ظاهر و باطن سالم به بدن کمک میکنند، تقویت میکند. خواب روی تقریبا تمام سیستم‌های اصلی بدن (از سیستم قلب و عروق گرفته تا سیستم عضلانی و گوارش) تاثیر مثبت میگذارد و کلید مبارزه با بسیاری از «بیماریهای بدنی» است که در دنیای مدرن گریبان افراد را میگیرد. شواهد نشان میدهد خواب کافی برای قلب مفید است. تحقیقات گسترده حاکی از این است که کم خوابی و پرخوابی خطر بروز بیماری قلب و عروق، حمله‌ قلبی و فشار خون بالا را به همراه دارد. درمقابل، خواب منظم شبانه باعث کاهش مشکلات قلبی میشود. چرت زدن در طول روز نیز میتواند موثر باشد. هنوز علت دقیق آن مشخص نیست اما محققان معتقدند هنگام خواب فشار کمتری روی قلب وارد میشود و سطح کورتیزول (که در بروز مشکلات قلبی سهم دارد) پایین می‌آید. بدن حین خواب هورمون‌های مهمی تولید میکند که به ترمیم قسمت‌های مختلف بدن، از جمله پوست و عضلات، کمک میکند. اگر کسی دچار کمبود خواب باشد، بدن در نتیجه‌‌ی کاهش این هورمون‌ها کلاژن کمتری تولید میکند و پوست حالت ارتجاعی به خود میگیرد و استحکام خود را از دست میدهد (بنابراین، ظاهر فرد در روز بعد خسته به نظر میرسد). به‌ مرور زمان، این چرخه به ظاهر پوست آسیب میرساند، باعث تشکیل چروک و گود رفتگی یا کاهش ضخامت پوست میشود. درمقابل، خواب کافی باعث استحکام پوست، حفظ توده‌های عضلانی و محافظت از سلامتی استخوان میشود که همه‌ این موارد تاثیر خوبی روی ظاهر فرد میگذارد.

با خواب کافی حافظه شما تقویت میشود

کاملا واضح است که خواب و استراحت جسمی و روحی میتواند بر عملکرد مغزی و حافظه تاثیر بگذارد. در حقیقت طی بررسی‌های مکرر، پاسخ افراد به تست‌های حافظه بعد از داشتن خواب کافی همواره بهتر بوده است. علاوه بر تاثیر بر حافظه، خواب کافی همچنین در وضعیت یادگیری افراد نیز موثر میباشد. خواب بهترین فرصت برای احیای مغزی است. متخصصین مغز و اعصاب بر این باورند که اتصالات و ارتباطات مغزی در طول خواب توسعه بیشتری پیدا میکند. همچنین ترشح انتقال دهنده‌های عصبی آرامبخش طی خواب شبانه، ده ها برابر بیش از طول روز خواهد بود و این همان آرامشی است که یک خواب مناسب به فرد خواهد داد. طبق یکی از تحقیقات اخیر، خواب سلول‌های مغز را تحریک میکند تا به دو روش پاسخ دهند. اتصالات سیناپسی یا تقویت میشوند که این امر حفظ خاطرات را برای مدت طولانی تسهیل میکند، یا تضعیف میشوند که منجر به فراموشی میشود. فرایند تقویت حافظه با عنوان تقویت طولانی مدت (LTP) یا تثبیت مطرح میشود. دانشمندان یک پروتئین خاص را تشخیص داده‌اند که بر روی LTP تاثیر میگذارد. این مطالعه به منظور تعیین ارتباط بین خواب و حافظه انجام شده. طبق یک تحقیق دیگر، شکل گیری حافظه با تمرین مطالب یاد گرفته شده انجام میشود. بیشتر این تمرین‌ها بدون اینکه خودمان متوجه شویم، اتفاق می‌افتند، یعنی در زمان خواب. برخی تحقیقات دیگر به نقش دوپامین در شکل‌گیری و تداوم حافظه و چگونگی تاثیر خواب بر روی فعالیت دوپامین پرداخته‌اند. کاهش سیگنال‌دهی دپامینرژیک باعث بهبود حافظه و فرایند تثبیت میشود، در حالیکه افزایش آن باعث فراموشی میشود. تحریک‌های خارجی و داخلی کمتری برای فعالسازی عصب‌های دوپامین در زمان خواب وجود دارد، بنابراین در طول خواب فعالیت دوپامینرژیک کمتری وجود دارد.

خواب خوب و کافی باعث تقویت احساسات میشود

همانطور که میدانید افراد دچار اختلالات خواب، استعداد بیشتری برای ابتلا به بیماری‌های روحی مانند استرس و افسردگی دارند. البته افراد مبتلا به استرس و افسردگی نیز در بسیاری از موارد، اختلالات خواب و مخصوصا بیخوابی را تجربه میکنند. یکی از علت‌های مهم این ارتباط این است که خواب نقش مهمی در فرایند های عاطفی و احساسی افراد بر عهده دارد. جالب است بدانید لذت بخش‌ترین بخش خواب، فاز آخر آن یعنی فاز REM است که افراد مبتلا به اختلالات خواب، معمولا آن را تجربه نمی‌کنند. متاسفانه خیلی از افراد مخصوصاً افراد جوان و پرمشغله فکر میکنند خواب به معنی تلف کردن و هدر دادن وقت و عمرشان است. در حالیکه این اعتقاد کاملاً غلط است. خواب برای تامین سلامتی شما امری صددرصد حیاتی و ضروری است و در حقیقت این بی خوابی و کم خوابی است که تمام تلاش ها و زحمات شما را بی ثمر میکند. به طور گسترده‌ای پذیرفته شده است که خواب به شدت در پردازش استرس‌ها و احساسات روزانه دخیل است. مشخص شده است که کم‌خوابی و بی‌خوابی بر واکنش عاطفی و اجتماعی شدن افراد تأثیر میگذارد.

تنظیم قند خون با خواب شبانه

همه ما میدانیم که یکی از عوامل موثر در ابتلا به دیابت، اختلال خواب و نداشتن خواب کافی است. علت آن است که بی خوابی باعث ایجاد مقاومت به هورمون انسولین می‌شود. در نتیجه انسولین قادر نخواهد بود قند‌ها را به داخل سلول هدایت کند. بنابراین باعث افزایش قند خون و ابتلا به دیابت میشود. خواب ناکافی خطر ابتلا به دیابت نوع 2 را نیز افزایش میدهد. اگرچه برای درک کامل ارتباط میان خواب و دیابت به تحقیقات بیشتر نیاز داریم، محققان میگویند تاثیر خواب روی متابولیزم، تولید هورمون (شامل هورمون‌هایی که کار تنظیم اشتها و سیری را برعهده دارند) و استفاده‌ی بدن از قند خون در این زمینه نقش دارد. به همین ترتیب، خواب ناکافی خطر چاقی مفرط را بالا میبرد که به خودی خود با افزایش ابتلا به دیابت در ارتباط است. همچنین اگر میخواهید وزن کم کنید و لاغر شوید، حداقل هفت ساعت خواب شبانه را در برنامه کاهش وزن خود قرار دهید. خواب کم به تولید و ترشح بیش از حد هورمونی به نام گرلین و کاهش ترشح هورمون لپتین منجر خواهد شد. هورمون گرلین مسئولیت تحریک اشتها را بر عهده دارد و هورمون لپتین کاهش دهنده اشتهاست. کاهش لپتین از یک طرف و افزایش گرلین از طرف دیگر، زمینه را برای افزایش اشتها و چاقی فراهم خواهد کرد.

همه این ها را گفتیم تا اهمیت خواب به موقع و خوب را بدانیم و بیشتر حواسمان باشد، ما در مسیر سبز شفای آسان برای تنظیم خواب شب میگوییم که: خواب شب، از صبح زود درست میشود.

برای اینکه بتوانیم شب زود بخوابیم باید صبح زود بیدار شویم و دیگر نخوابیم، حتی اگر در طول روز از خستگی زیاد در حد بیهوش شدن هم باشیم باز هم نباید بخوابیم، کافیست این کار را دو روز انجام دهید، بعد از آن خواهید دید که شب ها زود میخوابید و صبح هم راحت از خواب بیدار میشوید. به امید روزی که بدن خودمان را بشناسیم، با زبان بدن خودمان آشنا شویم و بدانیم که نیاز های بدن خود را چگونه و به روش درست برطرف کنیم.

با ارسال نظرات و پیشنهادات خود، ما را در ارائه بهتر خدمات یاری کنید.

با تشکر از همراهی شما دوستان عزیز

مسافر(مسیرسبز)