مراحل‌ نفس

سلام دوستان من مسافر این دنیا و همسفر شما هستم

ما باید بدانیم که خواسته های ما از کجا می آید و چگونه باید در مقابل آنها عمل کنیم، آیا باید به همه خواسته هایی که در ما شکل میگیرد بگوییم آری یا باید در مقابلشان مقاومت کنیم.

از نفس و خواسته‌های نفس برایتان گفتیم و حالا میخواهیم در مورد مرحله‌های نفسانی که انسان‌ها در آن قرار دارند بگوییم. هر انسانی با هر میزان از دانش و آگاهی که داشته باشد، حتماً در یکی از این مرحله‌ها قرار دارد. به هیچ عنوان نمیشود فردی وجود داشته باشد که در هیچکدام ار این مراحل نباشد و جزو هیچ کدام از این دسته‌ها قرار نگیرد. اگر صادقانه با خودمان خلوت کنیم و دقت نماییم میبینیم که حتماً در یکی از این مراحل قرار میگیریم. این مرحله نفسانی به صورت پله و یا قسمت نیستند بلکه یک طیف می‌باشند، یک خط و مسیر هستند، در هر لحظه انسان میتواند هرجای این مسیر قرار داشته باشد، شاید شخصی در مرتبه پایین نفسی قرار داشته باشد و شاید شخص دیگری در مرحله بالاتری از نفس قرار داشته باشد. شاید بارها و بارها این اسامی را شنیده باشیم و به گوشمان خورده باشد، مراحل نفس بر اساس تنوع ذرات تشکیل دهنده و ماهیت آنها، میتواند متفاوت باشد :

نفس اماره

اماره به معنی امر کننده است، انسانی که در این مرحله از نفس قرار دارد بدون هیچ فکری فرمان بردار خواسته‌های نفسانی خودش است، خواسته هایی که عموماً غیر معقول هستند. در این مرحله انسان دست به اعمالی میزند که درستی و نادرستی آنها برایش قابل تشخیص نیست و نمیداند این اعمال و رفتار درست است یا نادرست، ارزش هستند و یا ضد ارزش، معقول هستند یا غیر معقول،  شخص از انجام اعمال ناشایست خود پشیمان هم نمیشود و کلاً چیزی به عنوان وجدان در این افراد به چشم نمیخورد، در کلام اله شریف راجب این افراد اینگونه آمده است: « آنان چهارپایانی هستند، بلکه پایین تر »

نفس لوامه

لوامه به معنی سرزنش کننده است یعنی نفس ملامت گر، در این مرحله انسانی که دارنده چنین نفسی است به مرحله ی تشخیص قدم میگذارد و رفته رفته با پالایش های مداوم میتواند قدرت تشخیص را افزایش دهد و در مسائل دقیق تر و عمیق تر شود، شخصی که در این مرحله از نفس قرار داشته باشد اگر عمل ناشایستی از او سر بزند احساس ناراحتی و سرزنش میکند و اصطلاحاً عذاب وجدان میگیرد، حالا این احساس میتواند در حد بسیار ضعیف و یا تا حد بسیار بالا و قوی باشد، مثلا یک نفر با بلند حرف زدن با عزیزان و خانواده و دوستانش احساس عذاب وجدان و ناراحتی میکند ولی یک نفر دیگر هم حتماً باید آدم بکشد تا احساس ناراحتی کند، این دو نفر هر دو در مرحله نفس لوامه قرار دارند ولی خب، این کجا و آن کجا

نفس مطمئنه

از نامش مشخص است که از اطمینان و راحتی خیال می آید، شخصی که در این مرحله از نفس که بسیار تا بسیار با ارزش است قرار دارد، با اطمینان کامل خواسته هایش را انتخاب میکند و تنها به خواسته های معقول پاسخ میدهد و حکم به انجام در آوردن آنها را فقط صادر میکند. انسانی که در چنین مرحله ای از نفس قرار گرفته است به مرحله ای از تشخیص رسیده است که میتواند به طور کاملاً اصولی، درستی و نادرستی هر خواسته ای را تشخیص دهد و آنها را به انجام رساند، چنین انسانی معمولاً دراثر پالایش های مداوم اکثر خواسته هایش معقول هستند و تنها شاید اندکی از آنها غیر معقول باشد که آنها بدون هیچگونه تردیدی کنار گذاشته میشوند.

این مرحله نفسانی بسیار تا بسیار با ارزش است و تنها اندکی از انسان ها به آن راه یافته اند. امید دارم با تفکر، تکرار و تمرین به مرحله ای از نفس برسیم که اطمینان داشته باشیم هرچه که میخواهیم در مسیر روشنایی و نور است و از ضد ارزش ها دوری کنیم. ماه مبارک رمضان بهترین زمان برای تمرین است تا در مسیر نور و روشنایی حرکت کنیم.

با ارسال نظرات و پیشنهادات خود، ما را در ارائه بهتر خدمات یاری کنید.

با تشکر از همراهی شما دوستان عزیز

مسافر (مسیرسبز)